|
Belbin
Meredith R. Belbin, de “uitvinder” van de teamrollen, kwam na onderzoek tot de conclusie dat in een groep “bepaalde personen bepaalde rollen rollen op zich namen, en dat het patroon waarin de rollen verdeeld waren een cruciale invloed had op de resultaten”. Teamrol management, zoals Belbins model wordt genoemd, is gebaseerd op een drietal uitgangspunten:
1) Bijdrage aan het bereiken van doelstellingen
De leden van een team dragen op drie manieren bij tot het bereiken van de doelstellingen van het team:
- Op basis van hun professionele rol, ofwel hun deskundigheid op een bepaald vakgebied;
- Op basis van hun organisatorische rol, ofwel de positie die zij bekleden en de taken en verantwoordelijkheden die zij daarmee hebben ten opzichte van anderen;
- Op basis van hun persoonlijkheid of teamrol. Belbin definieert een teamrol als de kenmerkende manier waarop iemand zich gedraagt, zijn bijdrage levert en met anderen omgaat.
2) Evenwicht
Elk team heeft behoefte aan een optimaal evenwicht tussen de
|
“Therapie? Dat heb ik niet nodig. De rollen die ik kies zijn mijn therapie”
(Angelina Jolie)
|
teamrollen. Een goede taakverdeling waarbij de taken en verantwoordelijkheden van de teamleden zoveel mogelijk overeenstemmen met hun natuurlijke teamrollen is daarbij van het grootste belang. Bij het samenstellen van teams benadrukt Belbin het belang van “complementariteit”.
Complementaire bijdragen leiden tot betere resultaten dan concurrerende bijdragen. Één van de belangrijkste conclusies van Belbin was dat de sterke punten die elke teamrol heeft, altijd samengaan met “toelaatbare zwakheden”. Deze zwakheden doen geen afbreuk aan de effectiviteit van het team omdat een goed inzicht daarin ertoe kan leiden dat ze worden opgevangen door de sterke punten van anderen.
3) Persoonlijke rollen
Ieder persoon heeft twee of drie teamrollen die “van nature” goed bij hem passen en waarin hij/zij zich thuis voelt. Volgens Belbin is het zaak dat mensen bewust worden van hun natuurlijke rollen, deze ontwikkelen, en productief maken in de samenwerking met anderen. Elke teamrol staat voor een karakteristiek temperament, een manier van informatie verwerken en een strategie om problemen op te lossen.
|
“Het is vele malen leuker om te winnen met een team van vijanden dan te verliezen met een vriendenploeg”
(Peter Blange)
|
Een teamrol is opgebouwd uit persoonlijkheidskenmerken, mentale vaardigheden en persoonlijke overtuigingen en wordt in de loop der jaren mede gevormd door de sociale context, en beïnvloed door levenservaringen en zelfinzicht.
Zet mensen met het hoogste IQ bij elkaar en je hebt het beste team; het functioneert effectief en efficiënt. Iedereen die wel eens in een team gewerkt heeft (en dat doen we allemaal steeds vaker) weet dat dit niet helemaal opgaat. Het is van belang om een bepaald evenwicht van verschillende rollen in een team te hebben om zo een optimale teamprestatie te realiseren. Voor een goede Belbintest met 360-feedback, zie www.360test.nl Voor kleine teams is deze Belbin test gratis, voor grotere teams is deze betaald. 360test bevat heldere rapportages.
De acht - en inmiddels negen - teamrollen die Belbin onderscheidt zijn:
- Voorzitter
- Vormer
- Plant
- Monitor
- Bedrijfsman
- Groepswerker
- Brononderzoeker
- Zorgdrager
- Specialist
Van de teamrollen volgt nu een rolbeschrijving, de sterke punten, zwakke punten en enkele typerende uitspraken. De uitspraken zijn overgenomen uit M.R. Belbin, Teamrollen op het Werk.
Voorzitter
|
Rolbeschrijving
Stuurt proces aan (maakt dat anderen werken aan gemeenschappelijk doel)
Goede neus voor kwaliteiten en zet mensen daarop in
Controle over plan om doelstellingen te bereiken
Volwassen
Veel zelfvertrouwen
|
|
Sterke punten
Coördinatie uiteenlopende belangen en kwaliteiten
Stabiel, communiceert goed
Verheldert doelstellingen
Versnelt de besluitvorming
Kan goed delegeren
|
|
Toelaatbare zwakheden
Eigen inhoudelijke inbreng
Niet opvallend creatief
|
|
Niet-toelaatbare zwakheden
Bekrompen
Kortzichtigheid
Starheid
|
|
Typerende uitspraken
Laten we het belangrijkste doel voor ogen blijven houden
Heeft iemand hier nog iets aan toe te voegen?
Voor we verder gaan, willen we graag consensus tot zover.
Denk nooit ‘wie zwijgt stemt toe’
Ik vind dat we iemand anders eens een kans moeten geven
Goede delegeren is een kunst
Management is de kunst om anderen al het werk te laten doen
|
|
Vormer
|
Rolbeschrijving
Gedreven, met veel energie en sterke drang tot presteren, uitdagend en dynamisch
Geeft richting, genereert actie en scherpt doelen aan
|
|
Sterke punten
Resultaat gericht
Overtuigd van eigen kunnen
Durft impopulaire maatregelen te nemen
Functioneert het beste onder druk
Ambitieus
|
|
Toelaatbare zwakheden
Onverdraagzaam naar vage ideeën en mensen
Onrustig en dominant
Kan anderen provoceren
|
|
Niet-toelaatbare zwakheden
kwetst de gevoelens van mensen
Doet kwetsende uitspraken
Arrogant en irriterend gedrag
|
|
Typerende uitspraken
Gewoon doen!
Zeg eerst ‘nee’ en begin dan pas te onderhandelen
Als je zegt dat je het zal doen, verwacht ik ook dat het gedaan wordt
Ik heb het idee dat we niet eruit halen wat er in zit
Ik ben misschien wat erg direct, maar ik zeg tenminste waar het op staat
Ik breng de zaak wel op gang
|
|
Plant
|
Rolbeschrijving
Bron van inspiratie, genereert nieuwe ideeën en aanpakken
Zoekt naar openingen voor problemen
|
|
Sterke punten
Hoge intelligentie en onafhankelijk
Creativiteit en verbeeldingskracht
Onorthodoxe denkwijze
|
|
Toelaatbare zwakheden
Introvert, eigenzinnig en onpraktisch
Hoofd in de wolken (niet zo praktisch) en enige afstand tot het team
Geen sterke communicator
Let niet op details
|
|
Niet-toelaatbare zwakheden
Slordigheid
|
|
Typerende uitspraken
Lateraal denken is het devies wanneer het probleem onoverkomelijk lijkt
Waar een probleem is, is een oplossing
Hoe groter het probleem, hoe groter de uitdaging
Niet storen, hier is een genie aan het werk
Goede dromen klinken in het begin altijd vreemd
Dromen brengt je op ideeen
We kunnen hier alleen overleven door continu te innoveren.
|
|
Monitor
|
Rolbeschrijving
Analyseert problemen en evalueert ideeën en suggesties
Stimuleert weloverwogen besluiten
|
|
Sterke punten
Vermogen tot kritisch denken
Objectiviteit, nuchter
Doorzien van complexiteit en opties
Scherp beoordelingsvermogen
|
|
Toelaatbare zwakheden
Koel en afstandelijk, “grijze muis” neigingen
Overkritisch
Mist gedrevenheid en het vermogen anderen te motiveren
|
|
Niet-toelaatbare zwakheden
Besluitvorming vertragen
Gebrek aan tact
|
|
Typerende uitspraken
Ik zal er over nadenken en morgen met een definitief antwoord komen
Hebben we echt alle mogelijkheden onderzocht?
Als het de toets der logica niet kan doorstaan hoeven we er niet eens aan te beginnen
Het is beter om langzaam tot de juiste beslissing te komen dan snel een verkeerde beslissing te nemen
Gezien de feiten lijkt me dit de beste optie
Laten we alle alternatieven tegen elkaar afwegen
Besluiten moeten niet voortkomen uit enthousiasme alleen
|
|
Bedrijfsman
|
Rolbeschrijving
Systematisch en efficiënt uitvoeren
Organiseren - omzetten van plannen en ideeën in werkbare procedures
|
|
Sterke punten
Zelfbeheersing en discipline
Realistisch, doelmatig en gezond verstand
Betrouwbaar, behoudend
|
|
Toelaatbare zwakheden
Te weinig flexibel
Snel aan de slag willen
Weinig open voor speculatieve ideeën
|
|
Niet-toelaatbare zwakheden
Afwijzen van afwijkingen t.o..v. het oorspronkelijke plan
Gelijk willen krijgen
|
|
Typerende uitspraken
Als het kan, doen we het ook
Beter 1 daad volbracht dan over vele getheoretiseerd
Van hard werken zal je echt niets krijgen
Als het moeilijk is doen we het meteen. Als het onmogelijk is, duurt het wat langer.
Vergissen is menselijk, maar onvergeeflijk in dit bedrijf
Latne we ons bij de les houden
Het bedrijf kan op mij rekenen
|
|
Groepswerker
|
Rolbeschrijving
Zoekt naar evenwicht en harmonie en levert ondersteuning
Verbeteren van de onderlinge communicatie
Bevordert de teamgeest
|
|
Sterke punten
Hulpvaardig en loyaal
Flexibel en kan goed luisteren
Diplomatiek
Opmerkzaam
|
|
Toelaatbare zwakheden
Gebrek aan besluitvaardigheid
Afkeer van wrijvingen en onderlinge wedijver
Laat zich eenvoudig beinvloeden
|
|
Niet-toelaatbare zwakheden
niet doelgericht, besluiteloos
Gebrek aan hardheid
|
|
Typerende uitspraken
Vriendelijkheid kost niets
Ik was benieuwd naar jouw mening
Als jij het goed vindt, vind ik het ook goed
Iedereen heeft zijn goede kanten en daar moet je gebruik van maken
Wanneer mensen meer naar zich zelf zouden luisteren, zouden ze minder praten
Een goede werksfeer is meteen voelbaar
Ik probeer veelzijdig te zijn
|
|
Brononderzoeker
|
Rolbeschrijving
Op zoek naar ideeën, ontwikkelingen en informatie buiten de groep
Nieuwsgierige verkenner op zoek naar nieuwe contacten buiten de groep
|
|
Sterke punten
Extravert en onderzoekend
Positief en enthousiast over mogelijkheden en alles wat nieuw is
|
|
Toelaatbare zwakheden
Overenthousiast
Gebrek aan nazorg, afmaken en follow up
Verliest snel interesse
|
|
Niet-toelaatbare zwakheden
niet erg stipt met afspraken
Niet erg doelgericht
|
|
Typerende uitspraken
Daarmee kunnen we een fortuin verdienen
Het is geen schande om andermans ideeen te gebruiken
Probeer nooit het wiel voor de tweede keer uit te vinden
Waar anderen fouten maken doen zich kansen voor
|
|
Zorgdrager
|
Rolbeschrijving
Gespitst op ordening, accuratesse en concentratie
Zorgt dat alles voorbereid is en volgens plan verloopt
Jut het team op
|
|
Sterke punten
Combinatie van zorg voor missers en efficiency
Sterke persoonlijkheid
Nauwgezet, gewetensvol
Houdt deadlines in de gaten
|
|
Toelaatbare zwakheden
Ongedurig, bedrieglijk kalm
Intolerantie naar oppervlakkigheid
Delegeert niet graag
|
|
Niet-toelaatbare zwakheden
Te veel aandacht voor detail
Muggenzifter
|
|
Typerende uitspraken
We zullen al onze aandacht hieraan moeten wijden
Het is altijd belangrijk de kleine lettertjes te lezen
Er is geen excuus voor imperfectie
Perfect is nauwelijks goed genoeg
Tijdig onderhoud bespaart tijdrovende reparaties
Heeft iemand het gecontroleerd?
|
|
Specialist
|
Rolbeschrijving
Houdt zich bezig met de inhoudelijke kant van de zaak
Voorziet de groep in kennis waar een tekort aan is
|
|
Sterkepunten
Doelbewust
Initiatiefrijk
Toegewijd
|
|
Toelaatbare zwakheden
Zijn inbreng is beperkt tot een klein gebied
Blijft te lang stilstaan bij de technische details
Geen oog voor het grotere geheel
|
|
Niet-toelaatbare zwakheden
Negeert factoren die buiten de eigen competentie liggen
|
|
Typerende uitspraken
In deze baan raak je nooit uitgeleerd
Als je werk je hobby is, hoef je nooit te werken
Echte professionaliteit loont
Ik ben gefascineerd door mijn eigen vakgebied
Hoe meer je weet, hoe meer er valt te ontdekken
Je kunt beter over 1 onderwerp veel weten, dan weinig over veel
Een commissie is een groep van twaalf mensen die het werk van 1 iemand doet
|
|
Zie ook
Definitie van een teamrol
Links
www.360test.nl
Doe zelf de Belbin teamroltest
Literatuur
Teamrollen op het werk, R. Meredith Belbin
|
